16. Boğaziçi Zirvesi’nde konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, şunları söyledi: “Türkiye, büyümesini büyük ölçüde iç talebe dayandırıyor ve hizmet ihracatının bu yıl net bazda 65 milyar doları aşması bekleniyor. Ticaretin parçalanması yeni normal haline gelirse, Türkiye bunu nasıl yönetebilir? Daha az kırılganız çünkü ticaretimizin büyük kısmı serbest ticaret anlaşması yaptığımız ülkelere gidiyor.”
“Yapay Zekada Karmaşık Bir Tablo Var”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası İşbirliği Platformu (IIP) tarafından bu yıl 16’ncı kez düzenlenen “Küresel Zorluklar: Yeni Gerçeklere Uyum” ana temasıyla düzenlenen Boğaziçi Zirvesi’nin ikinci gününe katıldı. Burada konuşan Şimşek, şunları söyledi: “Küresel ekonomi politikası belirsizliği bu yılın başlarında zirveye ulaştı. Ölçek dışı seviyelere ulaştı. Biraz azalsa da hala son derece yüksek. Aynı şekilde küresel ticaret politikası belirsizliğine baktığınızda aynı tabloyu görüyorsunuz. Peki bu kadar aşırı belirsizliğe neden olan zorluklar neler? Elbette ticarette parçalanma var, yüksek küresel borç var, yaşlanan nüfus var. Yapay zeka üretkenliği artırma konusunda muazzam bir potansiyel vaat ediyor ama aynı zamanda teknoloji paylaşımı ve bölgesel açıdan tablo karmaşık. Yaklaşan bir iklim “Afetler de endişe verici bir durum ve etrafa baktığımızda birçok çatışma ve gerginlik görüyoruz” dedi.
“DÜŞÜK BÜYÜME YENİ NORMAL HALİNE GEÇTİ”
Küresel büyüme beklentilerinin mütevazı düzeyde olduğunu belirten Şimşek, şöyle konuştu: “İçinde bulunduğumuz küresel tablo bu ve bu yılki Boğaziçi Zirvesi’nin teması bu. Peki bu ne anlama geliyor? Bu, küresel büyüme beklentilerinin ılımlı düzeyde olduğu anlamına geliyor. IMF her yıl beş yıllık büyüme projeksiyonu yayınlıyor ve son birkaç yıldır bu oran yüzde 3 civarında takılıp kalıyordu. Geçmişte küresel mali krizden önce, ticari korumacılık gibi gelişmelerden önce evet, reel GSYİH büyümesinin 2000 civarında olduğunu tahmin ediyorlardı. Beş yıllık bazda yüzde 4,5-5, yani düşük büyüme “Açık bir şekilde yeni normal haline geldi. Peki Türkiye nasıl bir performans sergiledi? Geçen yüzyıla baktığınızda reel GSYİH büyüme oranı yüzde 4,8 civarında. Son 22-23 yıla bakarsanız bu oran yüzde 5,5’e yaklaştı” dedi.
“HİZMET FAZLAMIZ ESASTIR”
Şimşek, şöyle konuştu: “Yatırım açısından hangi ülkelerde olmak istersiniz? Büyümesini iç talep ve hizmet ihracatına dayandıran ülkeler. Çünkü korumacılık henüz hizmet bileşenini etkilemedi. Mal ticaretinde gördüğümüz türden bir korumacılıktan bahsediyoruz. Dolayısıyla bu ülkelere baktığımızda Türkiye’nin de onlardan biri olacağını düşünüyorum. Türkiye büyümesini büyük ölçüde iç talebe dayandırıyor ve hizmet ihracatının bu yıl net bazda 65 milyar doları aşması bekleniyor. Ticarette parçalanma yeni normal haline geldi, Türkiye bu durumla nasıl başa çıkabilir? Çünkü ticaretimizin büyük bir kısmı daha az kırılgan. “54 ülkeyle serbest ticaret anlaşmamız var ve en yakın coğrafyadaki ticareti de hesaba katarsanız toplam ihracatın yüzde 80’inden fazlası dost ülkelerle yapılıyor. Gördüğünüz gibi nispeten daha az kırılgan olacağımızı düşünüyoruz. Dediğim gibi hizmet fazlalığımız bu noktada kritik. Ancak tabii ki oturup ticaretin parçalanmasının bizi etkilemesini beklemeyeceğiz. Bu bağlamda Basra Körfezi’nden Türkiye’ye kadar uzanacak Yeni Kalkınma Yolunu hayata geçirmeye çalışıyoruz.”
“KÜRESEL BORÇ ORANI SON YILLARDA HIZLA ARTTI”
Şimşek, şöyle konuştu: “Küresel borç oranı son yıllarda hızla arttı. Türkiye’nin toplam borç oranı yüzde 89 iken, dünyada ve gelişen piyasalarda bu oran 240 ile 320 arasında. Bu ne anlama geliyor, bize nasıl bir avantaj sağlıyor? Mali alanınız varsa küresel zorlukların üstesinden gelirsiniz. Mesela yapısal reformların dönüşümü ve uygulanması kaynak gerektirir. Düşük borç ve güçlü bir mali durum, hazırlıklı olmasanız bile karşılaştığınız zorluklara kaynak ayırabileceğiniz anlamına gelir. Tabii verimliliği artıracak altyapı yatırımlarına da öncelik veriyoruz.” “Hadi gidelim” dedi.
“BÜYÜK DİL MODELLERİNDEN FAYDALANAN BAŞVURULAR TEŞVİK EDİLECEK”
Şimşek said: “Technology is not working very well today, it is going too fast or too slow. If you look at the AI Readiness Index, it is an index created by the IMF that evaluates developed and developing economies. We are in a better situation than developing markets. In the coming years, we will invest in the expansion of fiber capacity, in 5G+ investments, which are already continuing, in large data centers and nuclear power plants. Because AI requires energy. We are not in the race to create large language models, although there are some Turkish companies that are trying “What we want is to encourage applications that will take advantage of these large language models, because this is where the productivity gain will happen the most,” he said.
Bakan Şimşek, şöyle konuştu: “Yeşil dönüşüm Türkiye için bir diğer stratejik alan. Küresel ısınmaya ve iklime karşı sulamaya 20 yılda 90 milyar dolar yatırım yapıldı ve yenilenebilir enerji yasaları çıkarıldı. Oxford ve Cambridge’in araştırmalarına göre Türkiye, dünyayı yeşilleştirme potansiyeli açısından altıncı sırada yer alıyor. Ayrıca yeşil dönüşüm, 2030 yılına kadar 4,5 trilyon dolar değerinde yeni pazar fırsatları sunuyor.”
Şimşek, “Çatışmaların hakim olduğu bir dönemde yaşıyoruz” dedi. “Önümüzdeki dönemde savunma harcamalarının ciddi oranda artması bekleniyor. Bundan 20-25 yıl önce savunma harcamaları yıllık 1-1,2 trilyon dolar civarındaydı. Önümüzdeki 10 yılda yıllık savunma harcamalarının 6 trilyon dolara kadar çıkması bekleniyor. Neden? Çünkü NATO ülkeleri savunma harcamalarını artırma taahhüdünde bulundu, Avrupa Birliği de mali kısıtlamaları hafifletti. Biz 2,7-2,8 trilyon dolardan 6 trilyon dolara çıkarmaktan bahsediyoruz. Türkiye bu işi iyi yapıyor. ” 1.400 aktif proje, yani geliştirilmekte olan ürünler.”
